Blijf typen...
De hamerhaai is misschien wel de kenmerkendste haai van allemaal. Met zijn platte, brede T-vormige kop en bolle ogen als grote knikkers aan weerszijde lijkt dit bijzondere dier regelrecht uit een cartoon te zijn gezwommen. De kop van de hamerhaai is niet alleen opmerkenswaardig qua uiterlijk, ook de functie ervan is buitengewoon. Naast dat de ogen en de neus zich op de hamerkop bevinden, zit de kop vol met een waslijst aan sensoren als elektroreceptoren die elektrische signalen in het zenuwstelsel van hun prooi kunnen opvangen en drukgevoelige cellen die trillingen in het water waarnemen. Zelfs een hartslag gaat ze niet onopgemerkt. Dit maakt ze uitstekende roofdieren die hun prooi gemakkelijk kunnen detecteren.
Hamerhaaien moeten daarnaast continu in beweging blijven om water over hun kieuwen te geleiden om zo zoveel mogelijk zuurstof uit het water te halen. Zij hebben niet ,net als de verpleegsterhaaien, spiracles die dat werk voor ze kunnen doen zodat ze stil kunnen liggen. Stoppen ze met zwemmen, dan overlijden ze aan de gevolgen van verdrinking. Hamerhaai-pups komen levend ter wereld nadat ze 10 tot 12 maanden in moeders buik hebben gezeten. Tijdens de geboorte zijn de uiteinde van de kop van de hamerhaai terug gevouwen wat de bevalling spoedig helpt verlopen. Nadat de moederhaai bevallen is laat ze de pups aan hun lot over, de kleine diertjes moeten gelijk voor zichzelf kunnen zorgen.
Hamerhaaien behoren tot de orde Carcharhiniformes (Grondhaaien) en tot de familie Sphyrnidae (Hamerhaaien). Onder de familie Hamerhaaien vallen weer twee geslachten namelijk de; Sphyrna en de Eusphyra. In totaal zijn er 9 verschillende soorten hamerhaaien die onder het Sphyrna geslacht vallen:
De grote hamerhaai (Sphyrna mokarran).
Dit is de grootste hamerhaai van allemaal. De grootste die ooit werd ontdekt was zelfs meer dan 6 meter lang. Deze joekels houden van koraalriffen, atollen en lagunes. Hun leefgebied ligt in de Grote-, de Indische- en de Atlantische Oceaan.
IUCN-status: ernstig bedreigd.
De kleinooghamerhaai (Sphyrna tudes).
Deze hamerhaai is in vergelijking met zijn neefjes en nichtjes relatief gezien klein met een lengte van rond de 1,30 meter. Door de gouden kleur op hun hoofd worden ze ook wel kerriehaaien genoemd. Hun leefgebied ligt in de oostkust van Zuid-Amerika.
IUCN-status: ernstig bedreigd.
De geschulpte hamerhaai (Sphyrna lewini).
Grote scholen geschulpte haaien gaan overdag op verkenning waarna ze ’s nachts in kleine groepen op jacht gaan naar voedsel. Dit prachtige dier komt voor in de Middellandse Zee, de Grote-, de Indische- en de Atlantische Oceaan.
IUCN-status: ernstig bedreigd.
De hamerkophamerhaai (Sphyrna corona).
Deze zeldzame en relatief onbekende hamerkophamerhaai komt voor langs de Noordwest-Zuid-Amerikaanse kusten en het oosten van de Grote Oceaan.
IUCN-status: ernstig bedreigd.
De whitefin hammerhead (Sphyrna couardi).
Nee de naam van deze hamerhaai heeft niets met zijn vinnen te maken, die zijn namelijk niet wit en hebben ook geen witte puntjes. Waar de naam dan wel vandaan komt is niet helemaal duidelijk. Deze bijzondere haai vind je in de tropische wateren van de noordoostelijke Atlantische Oceaan.
IUCN-status: niet beoordeeld.
De schepkophamerhaai (Sphyrna media).
De mysterieuze schepkophamerhaai heeft een goudbruine kleur en komt voor langs de noordelijke kust van Zuid-Amerikaanse kust.
IUCN-status: ernstig bedreigd.
De kaphamerhaai (Sphyrna tiburo).
De kop van de kaphamerhaai is net wat ronder en kleiner dan bij de meeste van zijn neefjes en nichtjes. Hierdoor zijn ze afhankelijk van hun borstvinnen om te zwemmen, dit maakt ze daardoor de enige hamerhaaisoort die hun borstvinnen actief gebruikt bij het zwemmen. Ook zijn de vrouwtjes en mannetjes koppen verschillend. Zo hebben de mannetjes een uitstulping in het midden van hun kop en de vrouwtjes niet. Ze komen voor in de Atlantische- en Grote Oceaan en de Golf van Mexico.
IUCN-status: bedreigd.
De gladde hamerhaai (Sphyrna zygaena).
Deze op één na grootste hamerhaai is in tegenstelling tot zijn familieleden niet bang voor een beetje koud water. De gladde hamerhaai heeft geen inkeping in het midden van hun kop, dit geeft ze de ‘gladde’ look. Doordat deze haaien zich graag in baaien en aan het oceaanoppervlak begeven zijn ze vaak slachtoffer van overbevissing.
IUCN-status: kwetsbaar.
De Carolina hammerhead (Sphyrna Gilberti).
De Carolina hamerhaai is de meest recente hamerhaai soort die door de wetenschap is ontdekt. Ze lijken veel op de geschulpte hamerhaaien, maar het verschil zit hem voornamelijk in de wervels. Zo heeft de Carolina hamerhaai er zo’n 10 minder.
IUCN-status: In verband met het gebrek aan uitgebreide studies heeft deze hamerhaai momenteel de status “onvoldoende gegevens”. Echter zijn er veel wetenschappers die deze soort juist als één van de meest bedreigde hamerhaai soort beschouwen.
De vleugelkophamerhaai (Eusphyra blochii).
Dit is de enige soort die onder het monotypische geslacht Eusphyra valt. De kop van dit bijzondere dier kan wel de helft van zijn totale lengte breed worden. Ze leven alleen of in kleine scholen. Hun leefgebied ligt onder meer langs de Zuidoost-Aziatische kusten.
IUCN-status: bedreigd.
De meeste van de hamerhaai soorten worden ernstig bedreigd. Er worden per jaar zo’n 100 miljoen haaien wereldwijd onder andere gedood voor hun vinnen, leverolie en hun vlees. Hierdoor dalen de aantallen aanzienlijk. Daarnaast zijn ze vaak slachtoffer van bijvangst. Haaien staan aan de top van de oceanische voedselketen. Zo zorgen ze ervoor dat vissoorten niet overbevolkt raken waardoor er voor ieder zeeleven dus voldoende ruimte en voedsel overblijft en eten ze de zwakke en zieke vissen waardoor bacteriën en parasieten zich niet uitbreiden en voor meer ziektes zorgen. Zo houden ze het ecosysteem in stand.
De hamerhaaien zijn over het algemeen op lastige plekken te bereiken gezien de meeste zich graag in het midden van de Stille Oceaan en de Indische Oceaan begeven. De makkelijkste en meest populaire plekken om ze toch te kunnen spotten zijn:
Wil je nou nog meer te weten komen over haaien en hun leefomgeving? Neem dan vooral een kijkje bij een van onze andere blogs! Hier vertellen we je graag meer over fantastische duikbestemmingen, duikstekken die je écht moet bezoeken, speciale bucketlist-tips en nog veel meer!
Maandelijks het laatste duiknieuws, de beste aanbiedingen en de meest bijzondere liveaboard trips direct in jouw mailbox!