Haaien die net als wij van riffen houden moeten wel de rifhaaien zijn. Deze haaien komen veel voor in kustwateren en tropische riffen. Ze eten voornamelijk kleine zeedieren als schaaldieren, beenvissen en inktvissen, maar kunnen zich een enkele keer ook wagen aan zeevogels en zelfs zeeslangen. Omdat rifhaaien vrij nieuwsgierig zijn komt het wel eens voor dat ze dichtbij komen tijdens je duik, dit is ideaal voor fotografen die dat perfecte plaatje willen schieten. Ook komen ze vaak voor in groepen en door hun kalme aanwezigheid vergelijken sommige duikgidsen in Zuid-Afrika ze ook wel met koeien die staan te grazen in de wei. Er zijn veel verschillende soorten rifhaaien en ze behoren niet allemaal tot dezelfde orde, dezelfde familie en hetzelfde geslacht. De bekendste rifhaaien zijn de verpleegsterhaai, de grijze-, de zwartpunt- en de witpuntrifhaaien.
Alle vier de rifhaaien vallen onder de klasse Chondrichthyes (Kraakbeenvissen) en de Onderklasse Elasmobranchii (Haaien en roggen). Toch zijn er veel verschillen:
De grijze haai
De grijze rifhaai valt onder de Carcharhiniformes (Grondhaaien) orde en maakt deel uit van de Carcharhinidae (Requiemhaaien) familie. Hij behoort tot het Carcharhinus geslacht. Grijze rifhaaien worden als niet gevaarlijk voor de mens beschouwd, maar ze schijnen wel territoriaal te zijn naar andere soorten. De grijze rifhaai heeft een grijze rug en in tegenstelling tot de witpuntrifhaai hebben ze enkel op hun eerste rugvin een wit uiteinde, de rest van hun vinnen hebben een donkere punt. Ze kunnen daarnaast zo’n 2 meter lang worden. Je vindt deze wonderlijke beesten tussen tropische koraalriffen in de Rode Zee en de Grote Oceaan.
IUCN-status: bedreigd.
De zwartpuntrifhaai
De zwartpuntrifhaai valt net als de grijze rifhaai onder de Carcharhiniformes (Grondhaaien) orde, maakt deel uit van de Carcharhinidae (Requiemhaaien) familie en behoort tot het Carcharhinus geslacht. Je raadt het al, deze haaien danken hun naam aan de zwarte puntjes op hun vinnen. Ze kunnen een lengte van wel 1,8 meter behalen en hun dieet bestaat uit onder andere lipvissen, doktersvissen, garnalen, roggen, algen, soms zelfs zeeslangen en nog veel meer. Ze komen voor in de Indische Oceaan, de Stille Oceaan, de Rode Zee en in de Middellandse Zee.
IUCN-status: kwetsbaar.
De witpuntrifhaai
De witpuntrifhaai valt ook onder de Carcharhiniformes (Grondhaaien) orde en maakt ook deel uit van de Carcharhinidae (Requiemhaaien) familie, maar deze haaisoort behoort tot het Triaenodon geslacht. Ook dit mooie dier dankt zijn naam aan de witte uiteinden van zijn vinnen. De witpunrifhaai is niet heel groot met een lengte van rond de 2 meter en komt voornamelijk ’s nachts tot leven. Overdag heeft het de mogelijkheid stilliggend te rusten door de spiracles die ervoor zorgen dat er constant water over de kieuwen van de haai wordt geleid. Hierdoor kan het dier zuurstof uit het water blijven halen zonder dat hij moet blijven zwemmen. De witpuntrifhaai komt voor in de Stille Oceaan.
IUCN-status: kwetsbaar.
De verpleegsterhaai
De verpleegsterhaai (Nurse Shark) valt onder de Orectolobiformes (Bakerhaaien) orde en maakt deel uit van de Ginglymostomatidae (Verpleegsterhaaien) familie. Daarnaast behoren ze tot het Ginglymostoma geslacht. De verpleegsterhaai dankt zijn naam niet aan zijn vermogen andere diertjes op te knappen, toch heeft de naam wel een betekenis. Zo heeft de verpleegsterhaai de grootst gemeten zuigkracht in het dierenrijk, het zuiggeluid dat daarbij vrijkomt lijkt op dat van smakkende zogende baby’s, hieraan dankt de haai zijn naam: Nurse = verpleegster/voedster/zogen. Ook dit dier voedt zich met roggen, beenvissen en algen. Je vind de verpleegsterhaaien vooral in warme ondiepe wateren in de westelijke Atlantische Oceaan en de oostelijke Stille Oceaan.
IUCN-status: kwetsbaar.
De Caribische rifhaai
En een speciale vermelding de Caribische rifhaai. Deze rifhaaien vallen net als de grijze- en de zwartpuntrifhaai onder de orde Carcharhiniformes (Grondhaaien), maken deel uit van de Carcharhinidae (Requiemhaaien) familie en behoren tot het Carcharhinus geslacht. Ze zijn heel nieuwsgierig en super slim. Zo vinden ze duikers vaak reuze interessant en weten ze je te benaderen zonder dat je het door hebt (van achteren), als een hond die stiekem aan je snuffelt. De Caribische rifhaai was ook de haai die de bioloog Freek Vonk in een verstandverbijstering aanviel, op zijn eigen website zegt hij “De haai die mij beet, gedroeg zich niet zoals rifhaaien zich meestal gedragen. Hij was een beetje doorgedraaid en daardoor onberekenbaar.”. Ook deze haaien kunnen stil liggen terwijl de spiracles water over hun kieuwen geleiden. Het dier leeft in de Atlantische Oceaan en het Caribisch Gebied van Florida en de Bahama’s tot Brazilië.
IUCN-status: bedreigd.
De meeste rifhaaisoorten worden bedreigd. Er worden per jaar zo’n 100 miljoen haaien wereldwijd onder andere gedood voor hun vinnen, leverolie en hun vlees. Hierdoor dalen de aantallen aanzienlijk. Daarnaast zijn ze vaak slachtoffer van bijvangst. Haaien staan aan de top van de oceanische voedselketen. Zo zorgen ze ervoor dat vissoorten niet overbevolkt raken waardoor er voor ieder zeeleven dus voldoende ruimte en voedsel overblijft en eten ze de zwakke en zieke vissen waardoor bacteriën en parasieten zich niet uitbreiden en voor meer ziektes zorgen. Zo houden ze het ecosysteem in stand.
Rifhaaien zijn overal ter wereld in (sub)tropische zeeën te vinden, maar de hotspots zijn:
Wil je nou nog meer te weten komen over haaien en hun leefomgeving? Neem dan vooral een kijkje bij een van onze andere blogs! Hier vertellen we je graag meer over fantastische duikbestemmingen, duikstekken die je écht moet bezoeken, speciale bucketlist-tips en nog veel meer!
Maandelijks het laatste duiknieuws, de beste aanbiedingen en de meest bijzondere liveaboard trips direct in jouw mailbox!